14. วิปากปัจจัย

คือ ขันธ์ 1 ที่เป็นอัพยากตวิบาก เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ 3 และจิตต-
สมุฏฐานรูป ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย, ขันธ์ 3 เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ 1
และจิตตสมุฏฐานรูป ขันธ์ ์2 เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ 2 และจิตตสมุฏฐานรูป
ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย.
ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 1 ที่เป็นอัพยากตวิบาก เป็นปัจจัยแก่
ขันธ์ 3 และกฏัตตารูป ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย. ขันธ์ 3 เป็นปัจจัย
แกขันธ์ 1 และกฏัตตารูป ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย, ขันธ์ 2 เป็น
ปัจจัย แก่ขันธ์ 2 และกฏัตตารูป ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย.
ขันธ์ทั้งหลายเป็นปัจจัยแก่หทยวัตถุ ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย.

15. อาหารปัจจัย

คือ อาหารที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ ด้วยอำนาจ
ของอาหารปัจจัย.
[574] 2. กุศลธรรม เป็นปัจจัยแก่อัพยากตธรรม ด้วยอำนาจ
ของอาหารปัจจัย
1. ไม่มีอรรถกถาแก้.

คือ อาหารที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป ด้วยอำนาจ
ของอาหารปัจจัย.
[575] 3. กุศลธรรม เป็นปัจจัยแก่กุศลธรรมและอัพยากตธรรม
ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย
คือ อาหารที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ และจิตตสมุฏ-
ฐานรูป ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.
[576] 4. อกุศลธรรม เป็นปัจจัยแก่อกุศลธรรม ด้วยอำนาจ
ของอาหารปัจจัย
คือ อาหารที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ ด้วยอำนาจ
ของอาหารปัจจัย.
[577] 5. อกุศลธรรม เป็นปัจจัยแก่อัพยากตธรรม ด้วยอำนาจ
ของอาหารปัจจัย
คือ อาหารที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแกจิตตสมุฏฐานรูป ด้วยอำนาจ
ของอาหารปัจจัย.
[578] 6. อกุศลธรรม เป็นปัจจัยแก่อกุศลธรรมและอัพยากต-
ธรรม ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย
คือ อาหารที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ และจิตต-
สมุฏฐานรูป ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.

[579] 7. อัพยากตธรรม เป็นปัจจัยแก่อัพยากตธรรม ด้วย
อำนาจของอาหารปัจจัย
คือ อาหารที่เป็นอัพยากตวิบาก และอัพยากตกิริยา เป็นปัจจัยแก่
สัมปยุตตขันธ์ และจิตตสมุฏฐานรูป ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.
ในปฏิสนธิขณะ อาหารที่เป็นอัพยากตวิบาก เป็นปัจจัยแก่สัมป-
ยุตตขันธ์ และกฏัตตารูป ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.
กพฬิงการาหาร เป็นปัจจัยแก่กายนี้ ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.

อรรถกถาอาหารปัจจัย

สองบทว่า อิมสฺส กายสฺส ใน

อาหารปัจจัย

ความว่า เป็นปัจจัย
ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย ด้วยอำนาจยังรูปมีอาหารเป็นสมุฏฐานให้
เกิดขึ้น (ชนกสัตติ) ด้วยอำนาจการค้ำจุน แก่รูปที่เหลือในกาย อัน
สำเร็จด้วยมหาภูตรูป 4 นี้ ในปวัตติกาลด้วยอำนาจสันตติ 4.
แม้ใน อินทริยปัจจัย เป็นต้น ผู้ศึกษาพึงทราบปฏิสนธิวาระตามที่
ข้าพเจ้าก้าวไว้แล้วนั่นแล. คำที่เหลือในที่ทั้งปวงมีเนื้อความกระจ่างแล้ว
ทั้งนั้นแล.
อรรถกถาอาหารปัจจัย จบ